5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu’nun “Cezalar, İdarî Yaptırımlar, Dava Hakkı, Yönetmelik ve Yürürlükten Kaldırılan ve Uygulanmayacak Hükümler” başlıklı birinci bölümünün “İdari para cezaları” başlıklı 19. Maddesinde bu kanunda belirtilen fiilleri işleyenlere ağır idari para cezaları öngörülmüştür. Bu kanun kapsamındaki idari para cezalarının ayrıntısına yazımızın sonundaki tabloda yer verilmiştir.
Petrol Piyasası kanununa göre ceza uygulanan bir fiilin iki takvim yılı geçmeden aynı kişi tarafından tekrarı halinde, cezalar iki kat olarak uygulanmaktadır. Bu kanunun kaçakçılık kapsamında verilen idari para cezalarına karşı yargı yoluna başvurulması tahsil işlemlerini durdurmamaktadır. Tesisler, lisans alınıncaya veya bu Kanuna göre lisans gerektirmeyen faaliyet gösterecek hale getirilinceye kadar mühürlenir.
Görüldüğü üzere, Petrol Piyasası Kanunu kapsamındaki idari para cezaları caydırıcı büyüklüktedir. Ancak, ülkemizde; akaryakıt fiyatlarının aşırı yüksekliği, komşu ülkelerden kaçak yollarla bol miktarda akaryakıt gelmesi gibi birçok nedenlerle yasalara aykırı fiillerin işlenmesi önlenememektedir. Belirli aralıklarla çıkarılan af niteliğindeki yasalar da bazı kötü niyetli mükelleflerin yasa dışı işleri yapmalarını teşvik eder hale gelmiştir. Bununla birlikte, idari ihtilafların bitirilmesi, yargı yükünün hafifletilmesi, iyi niyetli hata yapmış mükelleflerin korunması, bilerek yasaya aykırı davranan mükelleflerin ıslahı, idarenin tahsilatının hızlandırılması ihtiyacının olması gibi bir çok nedenle de af niteliğindeki yasalar gerekli hale gelmiştir.
Diğer yandan, kamuoyunun yalından takip ettiği ve beklediği, Torba kanun olarak bilinen, 10.09.2014 tarih ve 6552 sayılı İş Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması İle Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun Cumhurbaşkanı tarafından onaylanarak 11.09.2014 tarih ve 29116 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak nihayet yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.
Yasa çok geniş kapsamlı olup, vergiden, SSK’ya, idari para cezalarına birçok konuda düzenleme içermektedir. Torba yasanın 73. ve 74. Maddeleri doğrudan Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince tahsil edilen vergi ve cezalar ile ilgili düzenlenmiştir.
Kanunun 73. Maddesine göre; Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamında takip edilen, adli ve idari para cezalarındankesinleşmiş olup bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla vadesi geldiği hâlde ödenmemiş olan ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan alacakların ödenmemiş kısmının tamamı ile bunlara bağlı faiz, cezai faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi ferî amme alacakları yerine bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; ödenmemiş alacağın sadece ferî alacaktan ibaret olması hâlinde ferî alacak yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, bu maddede belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla alacaklara bağlı faiz, cezai faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi ferî amme alacaklarının tahsilinden vazgeçilir.
Petrol Piyasası Kanununun 19. maddesi gereğince, kesilen idari para cezalarının tebliğ tarihini izleyen otuz gün içinde ödenmemesi halinde, cezanın ilgili vergi dairesi aracılığı ile tahsili sağlanır. Tahsilatta ise, 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır.
Buna göre, Petrol Piyasası Kanununun ilgili maddeleri gereğince kesilen idari para cezaları, af niteliğindeki 6552 sayılı Kanun kapsamında olup, mükellefler; anapara artı Yİ-ÜFE üzerinden hesaplanacak tutar ile peşin ödeme veya bu tutar üzerinden altı eşit taksit için (1,05), dokuz eşit taksit için (1,07), on iki eşit taksit için (1,10),on sekiz eşit taksit için (1,15), katsayısı ile çarpılarak bulunan tutarın taksit sayısına bölünmek suretiyle ikişer aylık dönemler hâlinde 18 taksitte ödeme imkanından yararlanacaktır.
Af yasasından yararlanmak isteyen borçluların, maddede belirtilen şartların yanı sıra dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları şarttır. Bu durumda olan mükelleflerin, yani idari para cezasının dava açma süresi geçmemiş veya davası devam eden borçluların mali müşavirleri, varsa yeminli mali müşavirleri ve avukatları ile birlikte bir durum değerlendirmesi yaparak aftan yararlanma veya dava yoluna gitme/davaya devam kararı almaları gerekmektedir. İşin en zor kısmı da bu kararı almak olsa gerek.
Af yasasından yararlanmak isteyen mükelleflerimizin, bu Kanunun Resmi Gazetede yayımlandığı 11.09.2014 tarihini izleyen ikinci ayın sonuna kadar, yani 30.11.2014 tarihine kadar başvuruda bulunmaları gerekmektedir. Mükelleflerimiz, ilk taksiti bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü aydan başlamak üzere, yani 31.12.2014 tarihine kadar olmak üzere, ikişer aylık dönemler hâlinde azami on sekiz eşit taksitte ödeyeceklerdir. Ayrıca, Bakanlar Kurulu, öngörülen başvuru ve ilk taksit ödeme sürelerini bir aya kadar uzatmaya yetkilidir.
Ülkemizde, akaryakıt fiyatlarının uygun, dolaylı vergilerin dolaysız vergilere oranının düşük ve vergi yükünün adil olduğu günleri görmek temennisi ile tüm mükelleflerimize ödeme kolaylığı diliyor ve vergi affındaki ödeme kolaylığından yararlanmalarını tavsiye ediyorum.
|
Ceza Miktarı
|
Yasa Maddesi
|
Ceza Kesilme Nedeni
|
|
Yan tarafta belirtilen hallerde, sorumlulara bir milyon Türk Lirası idari para cezası verilir.
|
19/a-1
|
Lisans almaksızın lisansa tabi faaliyetlerin yapılması.
|
|
19/a-2
|
4 üncü maddenin dördüncü fıkrasının (l) bendinin ihlali. Yani;Piyasa faaliyetlerinde, Kurulun belirleyeceği teknik düzenlemelere uygun akaryakıt sağlamamak.
|
|
19/a-3
|
18 inci maddenin ihlali. Yani;Numunelerde yapılacak testlerde ulusal markerin gerektiği şart ve seviyede bulunmadığı laboratuvar analizi ile tespit edilmesi.
|
|
Yan tarafta belirtilen hallerde, bayinin sözleşme yaptığı dağıtıcı lisansı sahipleri hakkında 19. maddenin (a) bendinde belirtilen cezanın dörtte biri uygulanır. Yani; 250.000-TL ceza uygulanır.
|
19/b
|
4 üncü maddenin dördüncü fıkrasının (l) bendinin bayilik lisansı sahipleri tarafından ihlali halinde.
|
|
Yan tarafta belirtilen hallerde, sorumlulara sekiz yüz elli bin Türk Lirası idari para cezası verilir:
|
19/c-1
|
Kurumca, 10 uncu madde gereği yapılan uygulamaların dolaylı veya dolaysız olarak engellenmesi veya engellenmeye teşebbüs edilmesi. Yani; Fiyat oluşumunun engellenmesi.
|
|
19/c-2
|
9 uncu maddede yer alan kısıtlamalara uyulmaması. Yani; Faaliyetlerin kısıtlanması kapsamındaki işlere riayet edilmemesi.
|
|
19/c-3
|
5. maddeye göre; Lisansların türleri başlığı altındaki yükümlülüklere uyulmaması
|
|
19/c-3
|
6. maddeye göre;Taşıma, işleme, depolama, iletim, madeni yağ üretimi, serbest kullanıcı, ihrakiye teslim şirketi ve ihrakiye bayii şartlarını ihlal.
|
|
19/c-3
|
7. maddeye göre; Dağıtım lisansına aykırı davranmak.
|
|
19/c-3
|
8. maddeye göre; bayilik lisansına aykırı davranmak.
|
|
19/c-3
|
17. maddeye göre;Serbest kullanıcı lisansına aykırı davranmak.
|
|
Yan tarafta belirtilen hallerde, bayiler için 19. maddenin (c) bendinde yer alan cezanın beşte biri uygulanır. Yani;170.000-TL ceza uygulanır.
|
19/d
|
8 inci maddenin ihlali halinde.Yani;Bayi lisanslarına ilişkin düzenlemelere aykırı hareket etmek.
|
|
Yan tarafta belirtilen hallerde, sorumlulara üç yüz elli bin Türk Lirası idari para cezası verilir:
|
19/e
|
Lisans almaksızın hak konusu yapılan tesislerin yapımına veya işletimine başlanması ile bunlar üzerinde tasarruf hakkı doğuracak işlemlerin yapılması.
|
|
19/e
|
Sahip olunan lisansın verdiği haklar dışında faaliyet gösterilmesi.
|
|
19/e
|
4 üncü maddenin dördüncü fıkrasının (f) bendinin bir takvim yılı içinde Kurumca yapılan uyarıya rağmen ihlali Yani;Faaliyetleri nedeniyle üçüncü kişilere veya çevreye zarar veya ziyan vermek.
|
|
19/e
|
Ayrıca, 4. maddenin dördüncü fıkrasının (l) bendi haricindeki bentlerin ihlali. Bunlar aşağıdaki gibidir;
|
|
Ticarî ve teknik mevzuata uygun davranmamak,
|
|
Çevreye zarar vermemek için gerekli tedbirleri almamak,
|
|
Kamunun can, mal ve çevre güvenliği ile kendi tesis ve faaliyetlerini önemli ölçüde tehdit eden veya olumsuz etkileyen bir durum oluştuğunda, kamu yetkililerini ve bundan etkilenme ihtimali bulunan ilgilileri haberdar etmemek ile tehdidin niteliği ve niceliği ile bunu önlemek üzere alınmakta olan tedbirleri Kuruma bildirmemek,
|
|
Zorunlu sigorta yükümlülüğü kapsamında bulunan, tesis ve/veya faaliyetleri sigortalatmamak,
|
|
Faaliyetleri nedeniyle üçüncü kişilere veya çevreye verilecek zarar veya ziyanları tazmin etmemek ,
|
|
Kurumca 14 üncü maddenin üçüncü fıkrasına göre istendiğinde, gerekli bilgi, belge ve numuneleri vermemek, tutanakları imzalamamak ile görevlilerin tesislerde inceleme yapmasına müsaade etmemek,
|
|
Esas faaliyetlerine ilişkin tip sözleşme örneklerini ve bunlarda yapılacak değişiklikleri yürürlüğe koymadan önce Kuruma bildirmemek,
|
|
Piyasa faaliyetlerinde, Kurulun belirleyeceği teknik düzenlemelere uygun akaryakıt sağlamamak,
|
|
İletim ve depolamada kapasite kısıtları dışında kendilerinden yapılan talepleri ayrım gözetmeksizin karşılamamak,
|
|
Eşit durumdaki alıcılara (kategorilere), eşit hak ve yükümlülük tanımamak, farklı şartlar sürmek,
|
|
Kaçak akaryakıt veya sahte ulusal marker elde etmeye, satmaya ya da herhangi bir piyasa faaliyetine konu etmeye yarayacak şekilde lisansa esas teşkil eden belgelerde belirlenenlere aykırı sabit ya da seyyar tank, düzenek veya ekipmanı bulundurmak,
|
|
12 nci maddede yer alan hükümler dahilinde iletim ve depolama tesislerine erişimin dolaylı veya dolaysız olarak engellenmesi.
|
|
Yan tarafta belirtilen hallerde, bayiler için 19. maddenin (e) bendinde yer alan cezanın beşte biri uygulanır. Yani; 70.000-TL ceza uygulanır.
|
19/f
|
4 üncü maddenin dördüncü fıkrasının (l) bendi kapsamındaki ihlaller hariç olmak üzere (e) bendinin ihlali.
|
|
Yan tarafta belirtilen hallerde, 19. maddenin (a) bendinde belirtilen cezanın dörtte biri uygulanır. Yani;250.000-TL
|
19/g
|
Ulusal marker ekleme işlemlerine nezaret etmek üzere yetki verilen bağımsız gözetim firmalarının yükümlülüklerini yerine getirmemeleri.
|
|
Yan tarafta belirtilen hallerde, yükümlülüğü olanlara, eksik tuttukları her bir ton ürün için iki yüz Türk Lirası idari para cezası verilir. Eksik tutulan stok miktarının hesabında ton küsuratı dikkate alınmaz.
|
19/h
|
16 ncı madde uyarınca ulusal petrol stoğu tutma yükümlülüğü bulunan lisans sahiplerinin yükümlülüklerine uymamaları.
|
|
Yan tarafta belirtilen hallerde, Kurumca bin beş yüz Türk Lirasından yetmiş bin Türk Lirasına kadar idari para cezası verilir.
|
19
|
Yukarıda belirtilenlerin dışında kalan ancak Petrol Piyasası Kanununun getirdiği yükümlülüklere uyulmaması.
|
Diğer tüm yazıları için buraya tıklayın!