Skip Navigation Links
Enerjisa-Toroslar

Serebral Palsi nedir ve Erken Dönem Fizyoterapinin Faydaları

Serebral Palsi (SP) gelişimini sürdüren beyinde oluşan bir hasara bağlı kalıcı hareket ve postür bozukluğudur.

ENAR GSK DER

Gazete Köşesi   A+a-

 Serebral Palsi (SP) gelişimini sürdüren beyinde oluşan bir hasara bağlı kalıcı hareket ve postür bozukluğudur. Beyindeki lezyon kas tonusu ve koordinasyonunda sorunlar yaratır, zamanla kas iskelet sisteminde ikincil bozukluklar da gelişir.
Nöromotor kontrol bozukluğu dışında SP’de ayrıca görme, konuşma, yutma ve bilişsel işlev bozuklukları da olabilir.
Beyin hasarı doğum öncesi, doğum sırası ve doğum sonrasında farklı nedenlere bağlı olarak oluşur. Sağlık hizmetlerinin geliştiği bölgelerde doğum komplikasyonları ve yeni doğan sorunları azalmakta, doğum öncesi nedenler ağırlık kazanmaktadır.
Risk faktörleri
Doğum öncesi
Enfeksiyonlar, Kanamalar, Plasental yetmezlik, İlaç kullanımı, Travma, Radyasyon,
Doğum anı
Prematürite (36. haftadan erken doğum), düşük doğum ağırlığı (2500 gr’dan az), zor / müdahaleli doğum öyküsü, prezentasyon anomalileri, çoğul gebelik
Doğum sonrası ( 0 – 6 yaş )
Neonatal hiperbilüribinemi, neonatal enfeksiyonlar sepsis, menenjit, konvülsiyonlar, kafa travması, merkezi sinir sistemi infeksiyonları.
En önemli risk faktörleri prematürite ve düşük doğum tartısıdır. Riskli bebeklerin nöromotor gelişim geriliği yönünden yakın takibi şarttır.
Klinik Bulgular
SP’de ana sorun istemli motor kontrol bozukluğudur. Gövde denge reaksiyonlarındaki bozukluk ve spastisite, distoni gibi kas tonusu değişikliklerinden dolayı çocuk hareketlerini tam kontrol edemez ve dengesini kuramaz. Ayrıca apraksi denilen motor hareketi planlama güçlüğü de gözlenir. Yüzeyel duyu genellikle normal olmakla birlikte kortikal algılama, eklem pozisyon hissi (propriyosepsiyon) ve hareket hissi (kinestetik algılama) bozuktur.
Erken dönem belirtileri
Normal yeni doğanın hareketi ilkel reflekslerden oluşur. Merkez sinir sistemi geliştikçe yaşamın erken dönemindeki bu ilkel refleksler baskılanır, gövde dengesini sağlayan ileri postüral refleksler belirir ve istemli motor hareketler başlar. Bu sayede çocuk büyümesinin belirli dönemlerinde belirli hareket becerilerini kazanır.
SP’li çocukta ise beyin lezyonu nedeni ile ilkel refleksler baskılanmazlar, ileri postüral reflekslerin gelişimi gecikir, çocuk yaşına göre beklenen nöromotor gelişimi gösteremez. Üç aylıkken başını tutamayan, altı ay civarında oturamayan, 8 ayda dönemeyen ve 18 aylıkken hala yürüyemeyen çocuk mutlaka SP açısından değerlendirilmelidir.
Ancak bu dönemde SP tanısı kesinleştirilemez, olgular nöromotor gelişim geriliği yönünden takip edilirler.
Bebeklik döneminde iritabilite, zayıf emme, başı iyi tutamama, tiz sesle ağlama ve asimetrik veya garip postür gözlenir. Daha ileri dönemde çocuğun bir yerden bir yere hareket edebilmek için dönmesi, sürünmesi, W şeklinde oturması veya el dominansının birinci yaştan önce gelişimi gibi bulgular motor gelişim geriliğine işaret eder.
Çocukluk döneminde ise kas tonusunda artışın, hareket güçlüğünün ve eşlik eden kas zayıflığının belirginleşmesiyle SP’ye özgü klinik tablo yerleşir.
Fizyoterapi ve Rehabilitasyon
SP’de erken müdahale oldukça önemlidir. Erken dönemde beyin plastisitesinden kaynaklanan hızlı öğrenme yeteneğini kullanarak normal fonksiyonel hareketlerin kazandırılması, normal duyu girdisinin verilmesi, çocuğun fizyolojik ve anatomik yetersizlikleri ve çevresel sınırlılıkları içerisinde fiziksel, bilişsel, psikolojik ve sosyal açılardan mümkün olabilen en bağımsız seviyelere ulaştırılması çok daha mümkündür. Bu nedenle riskli bebek grubunda SP ya da diğer gelişimsel bozuklukların en erken dönemde tespit edilmesi, uygun müdahale, rehabilitasyon ve tedavi seçeneklerinin belirlenmesi ve bu desteklere erken dönemde başlanması son derece önemlidir.
Gelişim geriliği olan bebeklerin erken dönemde tespit edilmesi uygun girişimin zamanında başlatılması açısından çok önemlidir. Gelişim geriliğini erken dönemde fark etmek her zaman kolay olmamakla birlikte bu bebeklerin fark edilmesi ve gerektiğinde yönlendirilmeleri söz konusu olduğunda, birinci basamak hekimleri hayati bir role sahiptir. Bu bebeklerin zamanında tanı alabilmesi için aile ile doğru iletişimin sağlanması, fizik muayenelerin ve gelişim testlerinin ayrıntılı yapılması gerekmektedir. Belirgin bir sorun saptanmasa bile, bu bebeklerin takibi belli aralıklarla devam etmelidir. Şüpheli bebeklerde, henüz net tanının konulmadığı ancak motor gelişimsel takibinin devam ettiği süreçte erken dönem rehabilitasyona yönlendirilmesi beyin plastisitesin’den yararlanmak açısından oldukça önemlidir.
Erken dönemde çocuğun 30-60 dakikalık videosunu çekmek veya 15-20 dakikalık gözlemsel değerlendirmede 2 kol 2 bacak arasında hareket asimetrisi yani bir uzuv diğerine göre daha az hareketli ise bir uzmana danışılmalıdır. Tedavideki temel ilke nöroplastisiteyi arttırmaktır. Nöroplastisite beynin, vücudun ihtiyacına göre şekil değiştirmesidir. Yani hasarlı bölgelerin görevini sağlam bölgelerin üstlenmesini sağlamaktır. Erken rehabilitasyonda fizyoterapistler çocuğu yoğun bir rehabilitasyon programına alıp, ilk etapta gövde kontrolünü sağlamak ve çocuklarda hedefe yönelik, pozisyon algısını ortaya çıkarmaya ve buna bağlı olarak aktif hareket ortaya çıkarmaya çalışırlar.
 
 FİZYOTERAPİST OKAN SAVAŞ, ENGELSİZ ARSUZ GENÇLİK VE SPOR KULÜBÜ DERNEĞİ YÖNETİM KURULU ÜYESİ
 
Diğer tüm yazıları için buraya tıklayın!
Adınız
:
Mail
:
Mesajınız
:
Bu içeriğe ilk siz yorum yapın!
makale kategorileri
öne çıkanlar