Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Aynur Özfırat başkanlığında Ağrı Dağı’nda yapılan kazı ve yüzey araştırması projeleri 2011 yılında Temmuz ve Ağustos aylarında devam edecek. Her iki proje T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile Mustafa Kemal Üniversitesi adına yürütülmektedir. Çalışmalar ayrıca Türk Tarih Kurumu Projesi, Ağrı Valiliği ve Doğubayazıt Kaymakamlığı destekleriyle sürdürülmektedir. 2002 yılından beri devam eden Ağrı Dağı’ndaki çalışmalar; Bozkurt Kurgan Mezarlığı Kazısı ve Yüzey Araştırması olmak üzere iki ayrı sektörde devam etmektedir.
Prof. Dr. Aynur Özfırat tarafından yapılan projelere değin sistematik bir biçimde araştırılmamış olan bölgede özellikle dağın eteğinde yoğunlaşan oldukça çok sayıda yerleşim belirlenmiştir. İncelenen 200 arkeolojik yerleşimden elde edilen sonuçlara göre ilk iskan Geç Kalkolitik Dönemde (ykl. M.Ö. 3750-3400) başlamıştır ve bu tarihlerden Urartu Krallığı’na değin (M. Ö. 900- ykl. 600) dağ ve yakın çevresi kesintisiz yerleşime sahiptir. Urartu egemenliğinde ise burada bir eyalet merkezi kurularak krallığın sınırları içine alınmıştır. Tüm bu süreç boyunca dağ ve yakın çevresi, içinde yer aldığı Doğu Anadolu, Güney Kafkasya (Gürcistan, Ermenistan, Nahçıvan, Azerbaycan) ve İran Azerbaycanı’yla paralel bir kültürel gelişim izlemiştir.
Araştırmaların ülkemiz arkeolojisi açısından en önemli ve yeni bulgularından bir diğeri kurgan türü mezarların bulunmuş olmasıdır. Yüzey araştırmasında belirlenen ykl. 800 kurganın dışında, Bozkurt’ta yapılan kazılarda incelenen bu tür mezarlar, taştan yüksek yığma tepeler ve bu tepelerin altındaki oda, kuyu ya da taş sandık mezarlardan oluşur. Anadolu dışında Ön Asya'ya yabancı olan kurgan geleneğinin en erken temsilcileri Orta Asya’da M.Ö. 5. binyıldan beri görülmektedir. Avrasya stepleri ve Kuzey Kafkasya’da ise ilk kez M.Ö. 4. binyılda görülen kurganların daha sonra, M.Ö. 3. binyılın ortalarında güneye inerek Transkafkasya'da var olduğu Doğu Gürcistan'daki Martkopi, Bedeni ve Trialeti gibi anıtsal kurganlardan bilinmektedir. Ağrı Dağı’nda bu tür mezarlara ait en erken bulgular ise söz konusu kültürlerin güneybatıya hareketini gösterecek şekilde biraz daha geç bir döneme M.Ö 3. binyıl sonlarına aittir.
Ağrı dağı ve yakın çevresinde devam eden her iki her iki proje arkeoloji bilimine eklediği birçok yeni veriyle birlikte kurganların Doğu Anadolu bölgesindeki yayılımı ve tarihlenmesine açıklık getirmiştir. Bu mezarlar Transkafkasya ve İran Azerbaycanı kurgan mezarlıkları ile ortak özelliklere sahiptir ve Anadolu'nun bu bölgeler ile ilişkisini göstermektedir.